Coronavirus: epidemie of mediademie?

“Kijk maar weg!” mompelen verstokte krantenlezers als ik ze vertel dat ik het nieuws niet volg: “Steek je kop maar in het zand!” Ongelooflijk vinden ze het, die desinteresse. Zij maken zich tenminste wél druk over het coronavirus. En de media houden hen op de hoogte. Want je mag dat virus niet onderschatten!

Doe ik ook niet. Alle relevante cijfers over het coronavirus kun je gewoon live volgen op de geweldige website Worldometer. Daar heb je echt geen mediacircus voor nodig. Op het moment van schrijven (3 maart) zijn er wereldwijd 92.870 infecties, 3.168 doden en 48.469 personen die weer gezond verklaard zijn.

En jazeker: hier kun je zien dat het coronavirus gevaarlijk is voor hoogbejaarden, rokers en patiënten met luchtwegaandoeningen. Maar ook dat het sterftecijfer onder kinderen van 0 tot 9 jaar letterlijk núl is. Ter vergelijking met het influenzavirus: alleen al in de VS stierven 180 kinderen aan de seizoensgriep van 2017/2018. Maar daar hoor je niemand over.

Om het een en ander ook dichter bij huis in perspectief te plaatsen: de seizoensgriep van 2017/2018 kostte alleen al in Nederland aan 9400 mensen het leven. Ik kan me niet herinneren dat toen ook maar werd geopperd om bedrijven te sluiten. En nu? Nu is al bij een tiental besmettingen het ganse land in paniek. Let wel: niet door toedoen van de overheid. Louter door de hysterische berichtgeving van de media.

Overdrijf ik? Nee.

Check dan die chocoladeletters op de voorpagina van de Telegraaf. Andere kranten net zo. Het Brabants Dagblad: Man (56) met coronavirus vierde carnaval in Loon op Zand, of hij in Tilburg is geweest is nog niet zeker. Of deze kop in het Algemeen Dagblad: Tilburgse coronapatiënt was al paar dagen niet lekker en ‘dan kun je besmettelijk zijn’. En: Amsterdamse Coronapatiënt was afgelopen week nog luizenmoeder.

Allemaal koppen die enkel bedoeld zijn om onrust te zaaien. Zo creëren media doelbewust de bange burger. Laat ze maar lekker klikken op al die onrustberichten! Want vergis je niet: angst is de kurk waarop nieuws drijft.

Journalisten roepen altijd dat zij de waakhonden van de democratie zijn, maar dat is een leugen. Bijna alle media zijn gewoon commerciële bedrijven waar de schoorsteen moet roken. En niets verkoopt beter dan paniek. Vandaar die krantenkoppen, zo groot als chocoladeletters. De bange burger gelooft nu eenmaal liever in paniek dan in ratio. Dat zijn zo de geneugten van de angstcultuur waarin we leven.

Check anders de ‘liveblogs’ eens die alle media hebben: ‘coronanieuws’ dat je geen enkel fundamenteel inzicht geeft. Enkel bedoeld om alle apocalyptische drek direct de samenleving in te pompen. Elke dode wordt gevierd, ook al is het aan het andere eind van de wereld. Maar ook de meest domme corona-dingetjes worden schaamteloos uitgevent. De hysterisch bange nieuwsconsument vreet het toch wel.

En dat het met de aantallen doden nog niet echt wil vlotten? Ach, daar geef je als journaille heel makkelijk een onheilspellende draai aan.

Inmiddels is door alle paniek de economische schade enorm. Beurzen in de min, scholen sluiten de deuren en bedrijven sturen personeel naar huis. Omdat ze – aldus een medewerker van een grote financiële dienstverlener die ik sprak – “geen haard willen zijn, want dat is slecht voor het imago.”
Denk daar maar eens goed over na. Het gaat bedrijven en instellingen dus niet om het coronavirus, maar om het eigen imago. Bang als men is voor de doorgedraaide publieke opinie, gek gemaakt door de media. Niemand wil, net als de Chinese restaurants in Nederland, geconfronteerd worden met een omzetdaling van 50%.

De tegenstelling tussen de kale cijfers rondom het coronavirus en de hysterie die media tentoonspreiden, is mij veel, véél te groot. In plaats van zaken in perspectief te plaatsen, fungeren media liever als de katalysator van dolle paniek, zogenaamde ‘gevaren’ tot in het absurde uitvergrotend. Met als gevolg dat niet het coronavirus hier huishoudt, maar het angstvirus.

Want niets is zo besmettelijk als angst. Of laat ik het anders zeggen: dit is geen epidemie – dit is een mediademie. Daarom heb ik mijn lidmaatschap van de Nederlandse Vereniging van Journalisten opgezegd. Bij die club wil ik niet meer horen.

Luuk Koelman
Luuk Koelman

Columnist (o.a. voor Nieuwe Revu), ghostwriter en schrijfcoach. Hij werkt voor mensen die graag schrijven én voor mensen die liever niet schrijven.

Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief!