Een vreemd kabinet, dat Balkenende IV. Zo conservatief als de pest, maar wanneer het de IT betreft, is daar plots die drang naar vooruitgang. Neem nu het kastje van Camiel. Als het aan CDA-verkeersminister Eurlings ligt, is elke auto over een aantal jaren uitgerust met een klein kastje dat het aantal kilometers registreert dat u heeft gereden, plus het tarief dat daarbij hoort. Niets meer en niets minder, want dat zijn de data die het inningenbureau (dat de factuur verstuurt voor de gereden kilometers) nodig heeft.

Dus hoezo ‘Big Brother in the Box’, zoals critici beweren? De website van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat meldt desgewenst dat “uw privacy is gewaarborgd”, want wil het inningenbureau méér data zien – bijvoorbeeld wáár u precies bent geweest – dan is daarvoor uw toestemming nodig.
Laat die laatste zin even rustig op u inwerken, beste lezer. Het is een kwestie van goed tussen de regels doorlezen. Inderdaad; ze kúnnen dus wel meer zien, mochten ze willen. Maar voorlopig is daar geen sprake van. Het mag simpelweg niet.

Belang van de samenleving
Maar wat nu als de politie een belangrijk strafrechtelijk onderzoek sluitend kan maken wanneer zij weet te bewijzen dat verdachte X op 5 juni 2014 tussen 14.32 en 14.44 uur op de A2 reed? Dan is het belang van de samenleving opeens groter dan dat van het individu. Daar valt in zwaarwegende gevallen iets voor te zeggen, maar vervolgens gaat de schaal glijden. Daar hoeven we ons geen illusie over te maken onder een overheid die vele duizenden telefoons per jaar aftapt.

Zo behoudt de Nederlandse overheid zich nu al het recht voor alle data uit kastjes voor de kilometerheffing te slurpen wanneer “de veiligheid van de staat” in het geding is. De veiligheid van de staat, alweer zo’n rekbaar begrip waarmee het heerlijk draaikonten is. Want in zekere zin is elke burger een potentiële terrorist. Kijk maar naar Karts T. Die sloeg ook opeens toe terwijl niemand het verwachtte.

OV-chipkaart
Nee, dan de OV-chipkaart van staatssecretaris Tineke Huizinga. Zij heeft de privacy van de burger – los van enkele andere ongemakken – in ieder geval tot in de puntjes geregeld. Niet dus, want al die enge dingen die officieel niet mogen met het kastje van Camiel, zijn hier allang gemeengoed.
Recentelijk liet NRC Handelsblad een lezer aan het woord die iets heel opmerkelijks meemaakte met zijn OV-chipkaart: “Een treinconducteur was zo vriendelijk om op zijn display te tonen wat hij zag na een simpele handeling met mijn chipkaart: naast de abonnementsgegevens, geldigheidsduur van de kaart, geboortedatum etc, zag hij ook in welke bussen, in welke steden, en op welke tijd ik die dag gereisd had. Ik ben nog vergeten te vragen of hij bij doorklikken ook kon kijken naar de vorige dagen”.

Natte droom
Koren op de molen van dit kabinet! Ik hoor het argument al van verre aankomen, wanneer het kastje van Camiel eenmaal gemeengoed is geworden. Waarom mag je reisbewegingen van automobilisten niet uitputtend registreren, terwijl dat bij reizigers met een OV-chipkaart wel gebeurt? Iedere burger is immers gelijk, zo staat het in de Grondwet.
En opeens registreert het kastje van Camiel bijvoorbeeld ook wanneer u te snel rijdt, en nog veel meer andere zaken. Waarom ook niet? De mogelijkheden zijn eindeloos, dus laten we er gebruik van maken. Het moet de natte droom zijn van elk christelijk kabinet. Dankzij de Informatie Technologie wordt de overheid een klein beetje God; want God ziet alles.

Luuk Koelman
Luuk Koelman

Columnist (o.a. voor Nieuwe Revu), ghostwriter en schrijfcoach. Hij werkt voor mensen die graag schrijven én voor mensen die liever niet schrijven.

Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief!