Gooi je privacy maar op de grote hoop

Facebook en privacy. Het is geen gelukkige combinatie, maar daar maalt de doorsnee gebruiker niet om. Ik kan me daar wel iets bij voorstellen.

De gemiddelde Nederlander hecht niet overdreven aan zijn privacy. Albert Heijn mag bijvoorbeeld in zijn koelkast kijken, in ruil voor een bonuskaart die minuscule kortingen geeft op duur geprijsde levensmiddelen. De supermarktketen stelt ook anonieme bonuskaarten ter beschikking, maar daar is nauwelijks vraag naar, want dan kun je geen gebruik maken van het zelfscannen. Dat Albert Heijn de verzamelde gegevens bijvoorbeeld ook deelt met justitie, maakt de klant niet uit. Zolang er maar iets tegenover staat.

Zonder blikken of blozen

Ja, de gemiddelde Nederlander is wel wat gewend. Neem nu de Kamer van Koophandel. Zij verkopen je adres- en persoonsgegevens zonder blikken of blozen door aan eenieder die ervoor betaalt. En zij zijn niet bepaald de enige. In opdracht van het College Bescherming Persoonsgegevens is onderzoek (PDF-alert) verricht naar het aantal databases waarin de gemiddelde Nederlander geregistreerd staat. Uitkomst: niemand die het zeker weet, maar de schatting is 250 tot 500 databases. Dat lijkt relatief weinig (oh, de ironie dat we er al zo over denken) maar is juist erg veel omdat decentrale databases steeds vaker aan elkaar worden gekoppeld en daardoor als één database gelden. Decentraal kom je uit op vele duizenden databases waarin elke Nederlander staat geregistreerd. Verhuis maar eens een keertje. Het is wonderbaarlijk hoe snel de Postcode Loterij, waaraan je nog nooit hebt deelgenomen, je weet te vinden.

Gebruikersprofielen

Terug naar Facebook. Is het verwonderlijk dat wat ‘in real life’ gebeurt, ook online aan de orde van de dag is? Laat die jongens lekker gebruikersprofielen opstellen. Dat kan er ook nog wel bij. En ja, het zal best dat Facebook de adverteerder centraal stelt in plaats van de gebruiker. Logisch, want Facebook wil naar de beurs. Straks heeft het bedrijf aandeelhouders die hoge winsten willen zien. Met andere woorden: in de toekomst is het de adverteerder die de dienst uitmaakt op Facebook. En de gebruiker dan? Welnu, die gebruiker is geen doel, hij is het middel. Facebook doet iets wat zo oud is als de weg naar Methusalem: de oren laten hangen naar de adverteerder om zo geld te verdienen.
De Volkskrant waarop ik geabonneerd was, doet niets anders. Dikke advertentiekaternen werden er door mijn brievenbus gepropt. Daar deed die nee-nee-sticker niets aan af. Die glossy folder van de autoboer was namelijk ‘een bijlage bij de krant,’ aldus de Volkskrant-ombudsman die ik om opheldering vroeg. Op mijn tegenargument dat ik dan blijkbaar ook rekening moet houden met een vuistdikke IKEA-gids als krantenbijlage, antwoordde hij niet meer.

spammen met folders

Ik heb mijn abonnement beëindigd, omdat ik er niet van houd dat kranten adverteerders in staat stellen hun abonneebestand te spammen met los bijgevoegde folders. Al schoot ik daar niets mee op. NRC Handelsblad, die andere kwaliteitskrant, was van hetzelfde laken een pak. Eerst de adverteerder, dan de abonnee. Blijkbaar is de financiële nood hoog. Het laat zich raden wat kranten nog meer met je adres- en persoonsgegevens doen teneinde het hoofd boven water te houden.

Je schendt zelf je privacy

Dus waarom zou de doorsnee gebruiker zich druk maken om Facebook? Zijn gebruikersprofiel is ‘in real life’ toch al bekend bij duizenden bedrijven, en Facebook is niet roomser dan de paus. Gooi maar op de grote hoop. En wat Facebook níét van de doorsnee gebruiker weet, heeft hij ook niet online gezet. Dus hoezo “schending van de privacy” door Facebook, zoals Tweede Kamerleden het noemen? Wie als Facebook-verslaafde zijn hele hebben en houden zélf online gooit, schendt zélf zijn privacy. Je wordt verondersteld te weten hoe internet werkt. We leven godbetert in 2011 en niet in 2001. De boodschap is simpel: klaag niet over iets dat je zelf hebt gedaan. Was ik Mark Zuckerberg; ik zou er slechts één zin aan vuil maken: “I can’t save you from yourself.”

Luuk Koelman
Luuk Koelman

Columnist (o.a. voor Nieuwe Revu), ghostwriter en schrijfcoach. Hij werkt voor mensen die graag schrijven én voor mensen die liever niet schrijven.

Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief!