Leuk nieuws, internetters kunnen er geen genoeg van krijgen. Zoals de Braziliaanse scheidsrechter die een rode kaart wil trekken, maar in plaats daarvan een rood kanten damesslipje uit zijn borstzak tovert.
Vorige week brachten de websites van het Algemeen Dagblad, De Pers en Spitsnieuws het relaas van de onfortuinlijke referee. Een beetje vreemd, want het nieuws van het slipje en de scheids is maar liefst zes jaar oud. Voetbal International bracht het bericht al in 2004.
Alles op internet is waar
En nu, zes jaar later, duikt het plots weer op. Hoe kan dat? Hoe kwamen het Algemeen Dagblad, De Pers en Spitsnieuws aan deze gerecyclede referee? Pritt, voorman van weblog GeenStijl (dat weer de uitbater is van Spitsnieuws) meldt via Twitter dat onze zuiderburen de bron van deze canard zijn. Dat zou heel goed kunnen, want daar staat het bericht nog steeds online.
Je proeft het excuus: het is allemaal de schuld van de Belgen. Hadden zij het bericht niet gepubliceerd, hadden de Nederlanders het niet overgenomen. Dat brengt ons bij een opvallende wetmatigheid in de online journalstiek: wanneer iets op internet staat, is het waar en neem je het over. Zo werken online redacteuren dus. Niet denken, maar doen. Je krijgt een rss-feed binnen en vervolgens copy-past je de hele zooi. Nieuws moet immers gepubliceerd – het liefst zo snel mogelijk – en waar gehakt wordt, vallen nu eenmaal spaanders. Op een slipje meer of minder wordt niet gekeken, zullen we maar zeggen.
Leven verwoest
Ietwat gênanter is de uitglijder in het geval van Neda Soltan, de ‘engel van Iran’ die op 20 juni 2009 in Teheran werd doodgeschoten tijdens een demonstratie tegen de regering. Het YouTube-filmpje van haar dood ging de wereld over. Daar wilden de kranten natuurlijk graag een pasfotootje bij van Neda Soltan. Even de naam intypen in Google en jawel hoor: Neda had haar eigen Facebook-pagina. Is dat even handig. Nou ja, hier heette ze dan Soltani in plaats van Soltan, maar ze lijkt als twee druppels water op het dode meisje op het YouTube-filmpje én ze is net als het meisje op het YouTube-filmpje verbonden aan de Azad Universiteit in Teheran. Dan zeur je niet over die ene letter verschil. Prachtige bron, dat Facebook. Het gevolg: media wereldwijd plaatsten de foto van de 32-jarige levende Neda Soltani bij de berichtgeving over de vermoorde 26-jarige Neda Soltan.
Voor de levende Neda begon hier de nachtmerrie, want media in het westen bléven de verkeerde beeltenis gebruiken. In de weken die volgden, kreeg Neda vreemde telefoontjes. Zelfs de Iraanse autoriteiten raakten confuus. Zij beschuldigden haar opeens van sympathieën voor de oppositie. De situatie werd zo grimmig dat Neda Iran ontvluchtte. Ze zit nu in Duitsland en maakt zich grote zorgen over het lot van haar familie. Waar een simpel Facebook-account al niet toe kan leiden.
Vooral niet checken
Internet als bron. Daar heb je alleen iets aan wanneer je al je info dubbel checkt. Maar daar is anno 2010 allang geen tijd meer voor. Nieuws is een ratrace geworden. Internet stelt journalisten en redacteuren in staat razendsnel te werken. Waar je vroeger naar de openbare bibliotheek moest om feiten te checken via documentatiemappen en microfiches, is nu alles met enkele klikken van de muis te vinden.
Vreemd genoeg heeft dit geweldige hulpmiddel het nieuws alleen maar minder betrouwbaar gemaakt. Kwaliteit heeft plaats gemaakt voor kwantiteit. Elke dag zoveel mogelijk nieuwsberichten posten, daar draait het om. Sinds internet bestaat, is onder journalisten de uitdrukking ‘soms moet je nieuws niet kapot checken’ pas echt in zwier gekomen. Sterk nog: nieuws dat niet valt te checken, is favoriet. Daar kun je je als redactie geen buil aan vallen. Laat de lezer maar iets verzinnen, het Algemeen Dagblad publiceert het wel. Wat een treurnis. De waarheid interesseert journalisten allang niet meer. De internetter moet geamuseerd en bediend worden, dat is nét even belangrijker.
