Ik ben nog van de generatie van de grote stereotoren. Die is inmiddels vervangen door de iPod. Precies zo gaat de boekenkast plaatsmaken voor de e-reader. Over tien jaar weet niemand meer wat een Billy is.

Duurt het nog zo lang? Wordt 2010 dan niet het jaar van de e-book reader? Nee. Hoofdreden: de prijs van e-books. Wie nu de e-book-versie van een roman koopt, betaalt nog steeds 70 tot 80 procent van de papieren versie. Absurd wanneer je bedenkt dat de de drukkosten, transportkosten en opslagkosten van een e-book nagenoeg nul zijn.
Voor wie het niet weet: de prijs van een boek is ruwweg uit de volgende componenten opgebouwd: drukkosten 20 procent, distributiekosten 40 procent (inclusief winst boekhandel), de uitgever vangt 30 procent en de laatste 10 procent is voor de auteur.

De grote verliezers

Wie zijn straks, wanneer de e-book reader net zo’n hit is als de mp3-speler, de grote verliezers? Precies: de uitgever en de boekhandel. Net goed, want samen souperen zij 90 procent van de boekprijs op. Rijst de vraag: valt er in die contreien al enige paniek te bespeuren? Nee, niet echt, want zalig zijn de onwetenden. De meeste uitgevers en boekhandelaren geloven voorlopig nog niet in het e-book. Zij refereren graag aan de elektronische agenda die de papieren agenda nooit heeft kunnen verdringen. “Een lezer wil een boek van papier in zijn handen. Hij wil de pagina’s en de drukinkt kunnen ruiken” heet het dan.

Op zo’n moment moet ik altijd even gniffelen. Dat zeiden platenmaatschappijen vijftien jaar geleden ook. De consument wil de originele cd, met een tekstboekje erbij. Maar wie maalt er in dit iPod tijdsgewricht nog om een cd-hoesje?

Grasduinen

En dan is er nog dat andere argument. Consumenten hebben de boekhandel nodig om in de collectie te kunnen grasduinen. Lekker snuffelen en dan een boek uitkiezen dat je van tevoren niet van plan was te kopen omdat je niet eens wist dat het bestond. Probeer dat maar eens bij Bol.com. Niet echt gezellig. Maar ook daar wordt aan gewerkt. In Amerika heb je al “echte” online boekwinkels, zoals zoomii.com. Zeker het bekijken waard, al was het maar voor het idee. Maar los daarvan: komt u nog wel eens in een platenzaak om in de bakken te grasduinen omdat u anders niet weet wat u wilt downloaden van het internet? Precies, ik dacht het niet.

Kluun in 2015

Laten we een sprong in de tijd maken. Waarom zou een bestsellerauteur als Kluun anno 2015 zijn e-books via een uitgeverij aan de man brengen? Kluun is gekke Henkie niet. Hij regelt de verkoop van zijn e-book in eigen beheer via de eigen website en rekent bijvoorbeeld slechts 25 procent van de prijs van de papieren versie. Zo harkt hij meer aan royalty’s binnen dan hij nu doet. Kortom: Kluun is spekkoper. Of toch niet? Op deze zienswijze valt het een en ander af te dingen. Waarom zou ik de nieuwe Kluun (per definitie een kutboek, maar dat terzijde) voor bijvoorbeeld vijf euro downloaden via zijn website? Die man is zo populair. Zijn e-book is vast gratis te downloaden via torrents en bestandshosters als Rapidshare. En anders heb ik de e-reader van een vriendin zo leeggezogen met behulp van een usb-kabeltje. Hopla, daar pomp ik in 0,414 seconden 840 boeken waaronder de nieuwe van Kluun plus het complete oeuvre van Reve over. Fijn voor op vakantie.

Weg met de ramsj

De kopieerdrift zal enorm zijn. Nee, het is maar zeer de vraag of Kluun één van de winnaars is. Winnaar is hooguit de schrijver die een kleine niche bedient en daarom in de papieren wereld nooit een uitgever zou hebben gevonden. Nu brengt hij in eigen beheer zijn e-book uit. Bij hem ben je als lezer/liefhebber veel minder geneigd op zoek te gaan naar een torrent. Die paar euro, het is de schrijver van harte gegund. En (bijkomend voordeel voor de auteur) het zijn euro’s die blíjven rollen, want het e-book heeft geen last van een beperkte omlooptijd zoals papieren boeken. De opslagkosten zijn immers nihil.

Vergelijk dat eens met de omlooptijd van een hedendaags papieren boek. Die is niet groter dan enkele maanden. Na die periode gaat het boek de ramsj in, zoals dat heet. Linea recta door naar ketens als De Slegte die complete oplages opkopen tegen enkele procenten van de oorspronkelijke winkelprijs. De reden: het opslaan van boeken waarnaar weinig vraag is, is te kostbaar. Daar maakt het e-book een eind aan. Kortom: alle boeken altijd op voorraad, tot het einde der tijden aan toe. Dag De Slegte.

Grote winnaar bij de opkomst van het e-book is uiteindelijk de consument, en dat is goed nieuws. Maar hoe zit het nu met Kluun, hoor ik de bezorgde lezer denken. Moeten we ons zorgen maken? Nee, meneer de succesauteur zal het niet meer van de verkoop van zijn boek moeten hebben, maar van zijn optredens – precies zoals popartiesten het anno nu ook niet meer moeten hebben van hun albumverkoop.