Woord van de week: micro-agressie. Ik had er nog nooit van gehoord, maar de term is komen overwaaien uit de Verenigde Staten. Micro-agressie is de verzamelnaam voor opmerkingen die niet kwetsend of discriminerend bedoeld zijn, maar wel als zodanig kunnen worden opgevat.

Op tal van Amerikaanse universiteiten circuleren momenteel lijsten met zinnen die niet langer meer mogen worden gebruikt. Zo geldt “America is the land of opportunity” sinds kort als micro-agressie: kwetsend voor eenieder die het economisch gezien minder voor de wind gaat.

Ook “The most qualified person should get the job” is voortaan een uiting van micro-agressie. Kwetsend voor al degenen die níét most qualified zijn, bijvoorbeeld mensen met weinig werkervaring.

Hetzelfde geldt voor het compliment “You speak English very well.” Dat zou wel eens opgevat kunnen worden als: jij bent geen echte Amerikaan. Of neem de zin “America is a melting pot.” Die is kwetsend omdat daarmee individu en kleur worden ontkend.

Ik verzin dit niet. De complete lijst met micro-agressieve zinnen die vermeden moeten worden, vind je hier.

De strijd tegen micro-agressie moet ertoe bijdragen dat elke campus in de Verenigde Staten voortaan een ‘safe space’ is waar jong volwassenen zich beschermd weten tegen woorden of ideeën die hen mogelijk een ongemakkelijk gevoel kunnen geven.

Maar die drang gaat van kwaad tot erger.

Zo verzochten Harvard-studenten hun rechtendocent om géén les te geven over verkrachtingswetten. Dat zou in de collegezaal namelijk tot distress kunnen leiden bij studentes die iets soortgelijks hebben meegemaakt.

Inmiddels is het hek van de dam. Op geen enkele Amerikaanse campus is nog een slak te bekennen waarop geen zout is gelegd. Komieken als Jerry Seinfeld hekelen het politiek correcte klimaat op universiteiten, waar “een grap over een groep mensen meteen wordt gezien als discriminatie.”

Hoe is het in Nederland, waar we altijd tien jaar achterlopen op de Verenigde Staten? Hier werd Theo Maassen al eens op het matje geroepen. Of hij op nationale televisie, bij Pauw & Witteman, maar even zijn grappen over Volendam wilde uitleggen, want die konden toch echt niet door de beugel. Zo kwetsend!

En wie denkt dat het op onze universiteiten niet zo’n vaart loopt, die heeft vast de komst van genderneutrale toiletten gemist. Die komen er omdat het kwetsend is voor genderneutralen om enkel de keuze te hebben uit een dames- of een herentoilet.

Een ander voorbeeld: de decaan die het universiteitsblad Folia uit de schappen liet halen. De blote borsten op de cover zouden wel eens kwetsend kunnen zijn voor bezoekers aan de open dag. Of dichter bij huis: tijdens de introductieweek van Tilburg University droegen enkele mentoren fake dreadlocks. Heel kwetsend voor Jamaicanen.

Micro-agressie? Ik geloof er niet in. Het is enkel selectieve verontwaardiging. Niets meer dan een zoveelste poging om uitingen en ideeën te censureren die je niet welgevallig zijn. Zogenaamd om anderen te beschermen, maar in werkelijkheid is het enkel de eigen bekrompenheid die telt.

Micro-agressie is de ideale splijtzwam in dit toch al polariserende klimaat. Het houdt elke kloof in stand. Want uiteindelijk zal iedereen – als het er écht op aan komt – zijn woorden inslikken en er verder het zwijgen toe doen.

Een andere keuze is er niet. Want stel je toch eens voor dat iemand, om wat voor reden dan ook, zich gekwetst voelt door jouw mening. Je moet er toch niet aan denken!