Eufemismen. De taal gaat er aan kapot. Neem nu de term ‘bindend studieadvies’. In gewoon Nederlands: je wordt van de universiteit getrapt. Klinkt bot, maar ik doe mijn best geen eufemismen te gebruiken in deze column. Ik schreef namelijk bijna: ‘u mag vertrekken’, maar dat ‘mag’ is natuurlijk ook een eufemisme. Je moet.

Is dat niet raar? Ik bedoel: een advies is toch goedbedoelde raad waarmee je mag doen wat je wilt? Welnu, dat begrepen de beleidsmakers ook. Daarom hebben ze er het woordje ‘bindend’ voor geplaatst. Een bindend studieadvies. Wat een malle tegenstelling. Dat is net zoiets als de zin ‘ik wijs nu de vrijwilligers aan’.

Maar daarmee zijn we er nog niet. Zelfs het woord ‘negatief’ is weggepoetst, want aanvankelijk heette het nog een ‘bindend negatief studieadvies’. Nu niet meer. Alsof er ook zoiets bestaat als een ‘bindend positief studieadvies’. Geen wonder dat studenten een matig taalniveau hebben. Ze krijgen niet bepaald het goede voorbeeld.

Glibberige taal, het eufemisme als camouflagemiddel. Alles moet blijkbaar worden verbloemd. De trein heeft volgens de omroeper op het winderige perron geen half uur vertraging, maar ‘vertrekt over een half uur’. De ouderenzorg wordt niet kapot bezuinigd, maar ‘via maatwerk geherstructureerd’. Afbraak heet tegenwoordig ‘vernieuwing’ of ‘ombuiging’.

Onbegrijpelijk. Waarom al dat geworstel met de waarheid? Komt de realiteit dan zo slecht uit? Ik kan slechts één reden bedenken waarom onderwijsinstellingen, spoorwegen en politici de feiten verduisteren. Waarom ze zich met een uitgestreken gezicht verschuilen achter taal. Waarom ze vluchten in woorden die zo van je af rollen.

Diep in hun hart schamen ze zich voor wat ze doen.